Μέγιστη διάρκεια εργασίας.
Ημερήσια διάρκεια οδήγησης είναι το σύνολο της διάρκειας οδήγησης
που σωρεύεται μεταξύ τέλους μιας περιόδου ημερήσιας ανάπαυσης και της αρχής της επόμενης περιόδου ημερήσιας ανάπαυσης ή μεταξύ μιας περιόδου ημερήσιας ανάπαυσης και μιας περιόδου εβδομαδιαίας ανάπαυσης.
Η ημερήσια διάρκεια οδήγησης περιλαμβάνει και τις εκτός δημόσιας οδού διαδρομές όταν η περίοδος ανάπαυσης γίνεται σε δημόσια οδό. Διαδρομές όμως που πραγματοποιούνται εξ ολοκλήρου εκτός οδού χαρακτηρίζονται ως άλλη εργασία. Δηλαδή ο χρόνος εκτός οδού διαδρομής μεταξύ ενός χώρου ανάπαυσης σε δημόσια οδό και του σημείου επιβίβασης επιβατών πριν την έξοδο σε δημόσια οδό, θεωρείται χρόνος οδήγησης. Αντίθετα, αν όλοι οι επιβάτες απο/επιβαστούν στο ίδιο εκτός οδού σημείο, ο χρόνος αυτός χαρακτηρίζεται ως άλλη εργασία.
α) Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η μέγιστη ημερήσια διάρκεια οδήγησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 9 ώρες. Π.χ.:
β) Δυο φορές την εβδομάδα μπορεί να επεκταθεί στις 10 ώρες. Π.χ.:
γ) Ο εβδομαδιαίος χρόνος οδήγησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 56 ώρες. Η εβδομάδα θεωρείται ότι αρχίζει τα μεσάνυκτα της Κυριακής προς Δευτέρα και τελειώνει την ίδια ώρα της επόμενης Κυριακής. Ένα παράδειγμα κατανομής του εβδομαδιαίου χρόνου οδήγησης είναι το εξής:
δ) Ο χρόνος οδήγησης κατά τη διάρκεια δυο συνεχομένων εβδομάδων (14ημερών) δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 90 ώρες. Π.χ.:
Διάλειμμα.
Διάλειμμα χαρακτηρίζεται κάθε περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας ο οδηγός δεν επιτρέπεται να οδηγεί ή να εκτελεί κάποια άλλη εργασία και η οποία εξυπηρετεί αποκλειστικά την ανάπαυσή του. Το διάλειμμα μπορεί να γίνει και εντός κινούμενου οχήματος υπό την προϋπόθεση ότι δεν πραγματοποιείται οποιαδήποτε άλλη εργασία.
Μετά την οδήγηση 4,5 ωρών, ο οδηγός θα πρέπει να σταματάει για διάλειμμα τουλάχιστον 45 λεπτών. Εναλλακτικά στην ίδια χρονική περίοδο μπορεί να κάνει δύο στάσεις, μία τουλάχιστον 15 λεπτών ακολουθούμενη από μια τουλάχιστον 30 λεπτών. Επισημαίνεται ότι η ακολουθία των στάσεων (σύντομη-μακρά) δεν είναι αντιστρέψιμη. Π.χ.:
Περίοδος ημερήσιας ανάπαυσης.
Ανάπαυση ονομάζεται κάθε περίοδος χωρίς διακοπή, κατά τη διάρκεια της οποίας ο οδηγός μπορεί να διαθέτει ελεύθερα το χρόνο του.
Περίοδος ημερήσιας ανάπαυσης ονομάζεται καθημερινή περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας, ο οδηγός μπορεί να διαθέτει ελεύθερα το χρόνο του και η οποία καλύπτει είτε μια «κανονική περίοδο ημερήσιας ανάπαυσης» είτε μια «μειωμένη περίοδο ημερήσιας ανάπαυσης».
Η κανονική περίοδος ημερήσιας ανάπαυσης (ξεκούρασης) είναι αυτή που υπερβαίνει τις 11 ώρες. Η μειωμένη περίοδος ημερήσιας ανάπαυσης έχει διάρκεια από 9 έως 11 ώρες.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου ημερήσιας ανάπαυσης, απαγορεύεται η εργασία ακόμη και αν πρόκειται για άλλο κλάδο εργασίας και όχι για μεταφορά ανθρώπων ή αγαθών.
Κατά τις ώρες της ημερήσιας ανάπαυσης, ο οδηγός μπορεί να βρίσκεται εντός του οχήματος υπό την προϋπόθεση ότι αυτό είναι ακινητοποιημένο, αλλά και ότι διαθέτει υποδομή για ύπνο.
α) Ο οδηγός οφείλει να έχει μία ημερήσια περίοδο ανάπαυσης μέσα σε διάστημα 24 ωρών από την προηγούμενη ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο ανάπαυσης. Π.χ.:
β) Εναλλακτικά, η ημερήσια περίοδος ανάπαυσης μπορεί να χωριστεί σε δύο περιόδους. Η πρώτη εξ αυτών πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον 3 συνεχόμενων ωρών χωρίς διακοπές και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Η δεύτερη πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον 9 συνεχόμενων ωρών. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, η ελάχιστη ημερήσια περίοδος ανάπαυσης είναι 3+9=12 ώρες. Π.χ.:
γ) Ο οδηγός μπορεί να έχει το πολύ 3 μειωμένες ημερήσιες χρονικές περιόδους ανάπαυσης ανάμεσα σε οποιεσδήποτε δυο εβδομαδιαίες περιόδους ανάπαυσης.
Περίοδος εβδομαδιαίας ανάπαυσης.
Η κανονική περίοδος εβδομαδιαίας ανάπαυσης πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 45 ώρες, όπου ο οδηγός μπορεί να διαθέσει ελεύθερα το χρόνο του.
Η μειωμένη εβδομαδιαία περίοδος ανάπαυσης είναι διάρκειας μεταξύ 24 και 45 ωρών.
α) Ο οδηγός οφείλει να έχει μία εβδομαδιαία περίοδο ανάπαυσης (κανονική ή μειωμένη) όχι αργότερα από το πέρας 6 διαδοχικών 24ώρων περιόδων από το τέλος της προηγούμενης περιόδου εβδομαδιαίας ανάπαυσης. Δεν μπορεί, δηλαδή, να εργάζεται συνεχόμενα πάνω από 6 μέρες. Π.χ.:
β) Μέσα σε δυο συνεχόμενες εβδομάδες ένας οδηγός μπορεί να έχει μόνο μια μειωμένη εβδομαδιαία περίοδο ανάπαυσης, η οποία θα εφαρμοστεί σε ισόποση χρονική περίοδο ανάπαυσης πριν το τέλος της τέταρτης εβδομάδας. Π.χ.:
γ) Επισημαίνεται ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ μίας εβδομάδας «πραγματικής» εργασίας και μίας ημερολογιακής εβδομάδας. Μεταξύ δύο ημερολογιακών εβδομάδων, ο οδηγός οφείλει να έχει είτε μία κανονική εβδομαδιαία ανάπαυση είτε μία μειωμένη.
δ) Εβδομαδιαία ανάπαυση, η οποία μοιράζεται μεταξύ δύο εβδομάδων (Κυριακή – Δευτέρα) μπορεί να μετρήσει είτε στην πρώτη είτε στη δεύτερη εβδομάδα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως ο οδηγός δεν πρέπει να υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 144 ωρών που ανήκουν σε 6 εργάσιμες ημέρες σε καμία από τις δύο εβδομάδες.
Ειδικές περιπτώσεις.
α) Όταν ένας οδηγός ξεκουράζεται (ημερήσια ανάπαυση) ενώ το όχημά του μεταφέρεται επάνω σε ένα πλοίο ή τρένο, δεν πρέπει η ανάπαυσή του να διακόπτεται πάνω από δυο φορές, ενώ η συνολική διακοπή δεν πρέπει να υπερβαίνει τη μια ώρα. Ο οδηγός βέβαια πρέπει να έχει πρόσβαση σε κλίνη. Ένα παράδειγμα 11ωρης περιόδου ημερήσιας ανάπαυσης σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς είναι το εξής:
β) Σε περίπτωση δύο (ή περισσοτέρων) οδηγών, κατά την πρώτη ώρα, η παρουσία του δεύτερου οδηγού εντός του οχήματος είναι προαιρετική, ενώ μετά από το πέρας της πρώτης ώρας είναι υποχρεωτική. Αυτό επιτρέπει την εκκίνηση του οχήματος με έναν οδηγό και την επιβίβαση του δεύτερου οδηγού κατά μήκος της διαδρομής υπό την προϋπόθεση ότι αυτό πραγματοποιείται εντός διαστήματος μίας ώρας. Κάθε οδηγός πρέπει να έχει ημερήσια περίοδο ανάπαυσης τουλάχιστον 9 ωρών εντός διαστήματος 30 ωρών, το οποίο ξεκινά από το πέρας της τελευταίας περιόδου ανάπαυσης. Η διάταξη αυτή επιτρέπει την οδήγηση και εκτέλεση άλλων εργασιών σε διάστημα 21 ωρών. Η μέγιστη διάρκεια εργασίας για δύο οδηγούς είναι 20 ώρες, υπό την προϋπόθεση ότι καθένας από αυτούς μπορεί να εργάζεται 10 ώρες. Π.χ.:
Αν δεν μπορούν να τηρηθούν τα παραπάνω, εναλλακτικά, οι δύο οδηγοί έχουν το δικαίωμα να μοιραστούν κανονικά τα καθήκοντα σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στην περίπτωση του ενός οδηγού, όπως περιγράφηκαν παραπάνω.
γ) Σε περίπτωση μετακίνησης του οδηγού από ένα όχημα σε άλλο, αν το όχημα υπόκειται στους κανονισμούς της ΕΕ, αλλά δεν βρίσκεται ούτε στην περιοχή κατοικίας του οδηγού ούτε στην περιοχή όπου εδρεύει η εταιρεία, τότε ο χρόνος μετακίνησης δεν μετράται ως χρόνος ανάπαυσης (εκτός αν είναι εντός πλοίου ή τρένου και υπάρχει πρόσβαση σε κλίνη). Ο χρόνος αυτός καταγράφεται επίσημα ως άλλη εργασία. Π.χ.:
Αν ο οδηγός έχει συμπληρώσει το μέγιστο αριθμό ωρών εργασίας (9 ή 10ώρες) μπορεί να επιστρέψει στη βάση του (π.χ. ως επιβάτης λεωφορείου) υπό την προϋπόθεση ότι δεν υποχρεούται να ξεκινήσει την ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο ανάπαυσής του. Πρέπει δε να καταγράψει αυτό το χρονικό διάστημα ως άλλη εργασία ή ως διαθεσιμότητα, ανάλογα με το αν καταπιάνεται με άλλες εργασίες (π.χ. πλοήγηση) ή όχι. Π.χ.:
Σύνοψη.
Παρακάτω γίνεται η σύνοψη των κυριοτέρων κανονισμών της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με τους περιορισμούς του ωραρίου των επαγγελματιών οδηγών.
Διαλείμματα
Διάλειμμα με διάρκεια τουλάχιστον 45 λεπτών πρέπει να γίνεται μετά από (κατά μέγιστο) 4,5 ώρες οδήγησης. Το διάλειμμα μπορεί να γίνεται σπαστά εντός 4,5 ωρών σε δύο
περιόδους: η πρώτη τουλάχιστον 15 λεπτών και η δεύτερη τουλάχιστον 30 λεπτών.
Ημερήσια οδήγηση
Μέγιστη διάρκεια 9 ώρες. Επέκταση στις 10 ώρες είναι εφικτή έως 2 φορές την εβδομάδα.
Εβδομαδιαία οδήγηση
Μέγιστη διάρκεια 56 ώρες.
Οδήγηση 2 εβδομάδων
Μέγιστη διάρκεια 90 ώρες.
Εβδομαδιαία ανάπαυση
Μία κανονική εβδομαδιαία ανάπαυση (45 τουλάχιστον ωρών) ή μία μειωμένη (24 τουλάχιστον ωρών) πρέπει να ξεκινά όχι αργότερα από το πέρας έξι συνεχομένων 24ώρων από το
τέλος της προηγούμενης εβδομαδιαίας ανάπαυσης. Σε κάθε δύο διαδοχικές εβδομάδες, ο οδηγός πρέπει να έχει δύο τουλάχιστον εβδομαδιαίες αναπαύσεις, εκ των οποίων η μία κανονική.
Τέλος, σημειώνεται ότι αποτελεί υποχρέωση η καταγραφή του χρόνου εργασίας των εκτελούντων κινητές δραστηριότητες οδικών μεταφορών. Οι οδηγοί οφείλουν να διατηρούν τα σχετικά αρχεία (δελτία ή ηλεκτρονικά αρχεία) για διάστημα 56 ημερών. Τα αρχεία αυτά φυλάσσονται από τον οδικό μεταφορέα τουλάχιστον για ένα έτος μετά τη λήξη της καλυπτόμενης περιόδου. Οι εργοδότες
είναι υπεύθυνοι για την καταγραφή του χρόνου εργασίας των μετακινουμένων εργαζομένων. Κατόπιν αίτησης, ο εργοδότης παρέχει στους μετακινούμενους εργαζόμενους αντίγραφο του αρχείου όπου έχουν καταγραφεί οι ώρες εργασίας.
Σε κάθε παραβάτη των διατάξεων σχετικά με το ωράριο εργασίας επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται, π.χ. χρηματικό πρόστιμο,
προσωρινή διακοπή λειτουργίας τμήματος ή του συνόλου της επιχείρησης για διάστημα ακόμη και μεγαλύτερο των τριών ημερών ή και οριστική διακοπή της λειτουργίας της. Επιπλέον, η παράβαση ορισμένων εκ των σχετικών διατάξεων συνιστά ποινικό αδίκημα.
